Της Γεωργίας Ερμίδη

Η Ρωσία, η Ουκρανία, η Τουρκία και ο ΟΗΕ υπέγραψαν σήμερα συμφωνία στην Κωνσταντινούπολη για την επανέναρξη των εξαγωγών σιτηρών της Ουκρανίας στην Μαύρη Θάλασσα.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες παρευρέθηκαν στην Τελετή Υπογραφής της Πρωτοβουλίας για την Ασφαλή Μεταφορά Σιτηρών και Τροφίμων στο Παλάτι Ντολμάμπαχτσε μαζί με εκπροσώπους από την Ρωσία και την Ουκρανία.

«Είμαστε περήφανοι που συμβάλαμε σε μια πρωτοβουλία που θα παίξει σημαντικό ρόλο στην λύση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης που έχει απασχολήσει ολόκληρο τον κόσμο εδώ και πολύ καιρό», είπε ο τούρκος πρόεδρος Ερντογάν και πρόσθεσε: «Θα συμβάλουμε στην αποτροπή του κινδύνου της πείνας που περιμένει δισεκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο».

Η συμφωνία επετεύχθη μετά από μια γενική συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ των μερών σχετικά με ένα σχέδιο υπό την ηγεσία του ΟΗΕ κατά τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη στις 13 Ιουλίου για την δημιουργία συντονιστικού κέντρου για την διεξαγωγή κοινών επιθεωρήσεων στην είσοδο και την έξοδο των λιμανιών για την διασφάλιση της ασφάλειας των λιμανιών.

Διαμεσολαβητικό ρόλο έπαιξε σε αυτήν την προσπάθεια η Τουρκία η οποία όπως φαίνεται τα έχει καλά και με τις δυο πλευρές.

Μιλώντας πριν από την τελετή, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ευχαρίστησε την Τουρκία για την «διευκόλυνση και την επιμονή» της στην υπογραφή της συμφωνίας για τα σιτηρά. Όπως είπε ο κ. Γκουτέρες «η συμφωνία δεν ήρθε εύκολα».

Ειδικότερα, ανοίγοντας την τελετή υπογραφής για την συμφωνία εξαγωγής σιτηρών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες είπε ότι η συμφωνία «δεν ήρθε εύκολα».

Είπε: «Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος, έχω τονίσει ότι δεν υπάρχει λύση στην παγκόσμια επισιτιστική κρίση χωρίς να διασφαλιστεί η πλήρης παγκόσμια πρόσβαση σε σιτηρά, προϊόντα διατροφής και τρόφιμα και λιπάσματα. Σήμερα κάναμε σημαντικά βήματα για την επίτευξη αυτών των στόχων. Αλλά ήταν μακρύς ο δρόμος.

«Τον Απρίλιο, μετά την υποδοχή από τον Πρόεδρο Ερντογάν, συναντήθηκα με τον Πρόεδρο Πούτιν και τον Πρόεδρο Ζελένσκι για να προτείνω ένα σχέδιο για λύσεις και έκτοτε εργαζόμαστε καθημερινά.

«Χρειάστηκαν τεράστιες προσπάθειες και δέσμευση από όλες τις πλευρές και εβδομάδες διαπραγματεύσεων όλο το εικοσιτετράωρο. Η δέσμευση και η αφοσίωση είναι ακόμη πιο ζωτικής σημασίας σήμερα. Αυτή η πρωτοβουλία πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως, γιατί ο κόσμος τη χρειάζεται τόσο απεγνωσμένα για να αντιμετωπίσει την παγκόσμια επισιτιστική κρίση».

Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι και οι δύο κύριοι παγκόσμιοι προμηθευτές σιταριού. Οι πολεμικές συγκρούσεις έχουν σταματήσει τις εξαγωγές του Κιέβου, αφήνοντας δεκάδες πλοία εγκλωβισμένα και περίπου 20 εκατομμύρια τόνους σιτηρών παγιδευμένα σε σιλό στο λιμάνι της Οδησσού.

Τις προηγούμενες ημέρες στην Τεχεράνη ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μίλησε για πρόοδο στις διαπραγματεύσεις για την εξαγωγή των δημητριακών από την Ουκρανία μέσω της Μαύρης Θάλασσας και ευχαρίστησε τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την μεσολάβησή του στο θέμα αυτό, κατά την διάρκεια συνάντησης που είχαν στην Τεχεράνη.

«Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τις διαμεσολαβητικές σας προσπάθειες, γιατί προτείνατε την Τουρκία ως πεδίο διαπραγματεύσεων όσον αφορά τα προβλήματα παραγωγής τροφίμων, τα προβλήματα εξαγωγών των δημητριακών μέσω της Μαύρης Θάλασσας», ανέφερε ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν.

Τον ρόλο του διαπραγματευτή που παίζει η Τουρκία θα μπορούσε κάλλιστα να παίξει και η Ελλάδα αλλά όπως έγινε και γνωστό σήμερα βρίσκεται στην λίστα με τις μη φιλικές χώρες προς την Ρωσία.

Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων, Ria Novosti την διεύρυνση της λίστας "των μη φιλικών" προς την Ρωσία χωρών ανακοίνωσε σήμερα το Κρεμλίνο.

Στην λίστα αυτή λοιπόν, σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση, προστέθηκαν η Ελλάδα, η Δανία, η Σλοβενία, η Κροατία και η Σλοβακία.

Ας επιστρέψουμε τώρα στην σημερινή συμφωνία. Οι δυο πλευρές Ρωσία και Ουκρανία αποφάσισαν να αποφύγουν τις μάχες στην περιοχή ενώ πλοία θα ταξιδεύουν από και προς την περιοχή. Η συμφωνία στηρίζεται στην συμμετοχή της Τουρκίας και του ΟΗΕ που θα διασφαλίσουν ότι αυτά τα πλοία δεν θα χρησιμοποιηθούν για την μεταφορά όπλων.

Σύμφωνα με Ρωσικά μέσα ενημέρωσης οι εξαγωγές σιτηρών από τα Ουκρανικά λιμάνια θα αρχίσουν τις προσεχείς εβδομάδες.

Η συμφωνία πρόκειται να διαρκέσει 120 ημέρες, με ένα κέντρο συντονισμού και παρακολούθησης που θα δημιουργηθεί στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο θα στελεχώνεται από αξιωματούχους του ΟΗΕ, Τούρκους, Ρώσους και Ουκρανούς. Μπορεί να ανανεωθεί εάν συμφωνήσουν και τα δύο μέρη.

Σύμφωνα με διπλωμάτες, όπως αναφέρει το bbc σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας:

Η Ρωσία δεν θα στοχεύσει λιμάνια ενώ οι αποστολές είναι υπό διαμετακόμιση

Ουκρανικά πλοία θα καθοδηγούν φορτηγά πλοία στα ύδατα προκειμένου να διασχίζουν ασφαλώς τις ναρκοθετημένες περιοχές

Η Τουρκία - με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών - θα επιθεωρήσει πλοία, για να κατευνάσει τους φόβους της Ρωσίας για λαθρεμπόριο όπλων

Οι ρωσικές εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων μέσω της Μαύρης Θάλασσας θα διευκολυνθούν.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες είπε στην Orla Guerin του BBC ότι ήταν ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που εχει κάνει από την εποχή που ήταν επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού.

Η Ρωσία αρνείται πάντα ότι έχει αποκλείσει τα λιμάνια της Ουκρανίας - κατηγορεί την Ουκρανία για ναρκοθέτηση στην θάλασσα και τις δυτικές κυρώσεις για την επιβράδυνση των εξαγωγών της ίδιας της Ρωσίας.

Η Ουκρανία, ωστόσο, λέει ότι το ρωσικό ναυτικό της εμποδίζει να μεταφέρει σιτηρά και άλλες εξαγωγές.

Πάντως και μόνο η προοπτική της απεμπλοκής περισσότερων από 20 εκατομμυρίων τόνων ουκρανικών σιτηρών οδήγησε σήμερα σε πτώση 2% στις τιμές του σιταριού.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτισαν την συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για την εξαγωγή σιτηρών.